ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ 2013-2014 ( 1 ΒΡΑΒΕΙΟ)

Ονοματεπώνυμο: Παναγιώτης  Χαριλάου -  Σύλια  Χαριλάου                                                    

Τάξη: Β’ γυμνασίου

 Σχολείο: Γυμνάσιο – Λύκειο  Κ.Πύργου Τηλλυρίας

Τηλλυρία

Το φυσικό  και  ανθρωπογενές  περιβάλλον της περιοχής

«Αγία  Τηλλυρία  πως  να  ιχνογραφήσω την μορφή  σου.  Πως  να’ στορίσω εικόνισμα πως  να  σε  ζωγραφίσω», όπως λέει και το τραγούδι.

Η  Τηλλυρία  αποτελεί   μία  στενόμακρη  χερσόνησο  μεταξύ  του  κόλπου  της  Μόρφου  και  του κόλπου  της  Πόλεως  Χρυσοχούς. Το  μήκος  της  είναι  30  χιλιόμετρα  και περίπου  έξι  το  πλάτος.   Το  κρατικό  δάσος  Πάφου  είναι  η Νότια  πλευρά της. Η  Τηλλυρία  αποτελείται  από  είκοσι τρία χωριά  που διοικητικά  ανήκουν  στις  επαρχίες  Λευκωσίας  και  Πάφου, απ’ αυτά  τα οκτώ είναι  κατεχόμενα.  Τα  Παλιάμπελα  και ο Πωμός  ανήκουν  διοικητικά  στην  επαρχία  Πάφου.   Τα  χωριά  της  Τηλλυρίας  μέχρι  το  1973  είχαν  καταγεγραμμένο  τον εξής  πληθυσμό:

1   )      Κάτω  Πύργος 1277 (ΕΚ)

2)      Ποταμός  του  Κάμπου  1010 (ΕΚ)

3)      Γαληνή  888 (ΕΚ)

4)      Αμπελικού  613 (Μεικτό)

5)      Πωμός  539 (ΕΚ)

6)      Πηγαίνια  521 (ΕΚ)

7)      Λιμνίτης  369 (ΤΚ)

8)      Κόκκινα  382 (ΤΚ)

9)      Λουτρός  364 (ΕΚ)

10)  Ξερόβουνος  322 (ΤΚ)

11)  Α. Θεόδωρος  297 (ΤΚ)

12)  Παχύαμμος  256 (ΕΚ)

13)  Βαρίσσια  244 (ΕΚ)

14)  Αμμαδιές  180 (ΤΚ)

15)  Αλεύκα  153 (ΤΚ)

16)  Π. Πύργος  126 (ΕΚ)

17)  Παλιάμπελα  89  (ΕΚ)

18)  Μοσφίλι  85 (ΕΚ)

19)  Σελλάι  τ’ Αππι (ΤΚ)

20)  Άης  Γιώρκης (ΤΚ)

21)  Σελέμανη (ΤΚ)

22)  Χαλέρι (ΤΚ)

23)  Μανσούρα (ΤΚ)

Τα  πέντε  τελευταία  χωριά  εγκαταλείφθηκαν  από  το  1964  μετά  τις  διακοινοτικές  συγκρούσεις .

   Από  γεωλογικής  απόψεως  τα  κυριότερα  πετρώματα  που συναντούμε  στην  περιοχή  είναι  βασάλτες ,  ανδεσίτες  και  εκτεταμένες  λάβες  που συνθέτουν  τους  χαρακτηριστικούς  στρογγυλούς  της  λόφους .   Τα  ιζηματογενή  στρωματογενή  της  πετρώματα  αποτελούνται  κυρίως  από  αλλουβιακές  και  ποτάμιες  αποθέσεις  κατά  μήκος  των  στενών  κοιλάδων.  Τέτοιες  αποθέσεις  αποτελούνται  κυρίως  από  άμμους , χαλίκια , μάργες , πωρόλιθους  και  σε  μερικά  σημεία  από  υφαλογενείς  ασβεστόλιθους .

   
 Το  υψόμετρο  της  περιφέρειας  παρουσιάζει  άνοδο , καθώς  προχωρούμε  από  την  θάλασσα  προς  το δάσος  Πάφου .   Το  ύψωμα  Λωρόβουνος  είναι  669  μέτρα .  Υπάρχουν  πολλά  ρυάκια  τα  περισσότερα  απ’ αυτά  καταλήγουν  στην  θάλασσα .  Πάνω  στον  ποταμό  Κατούρη  κτίστηκε  το φράγμα  του  Κάτω  Πύργου .  Πάνω  στον  ποταμό  Λιβάδι  κτίστηκε  το φράγμα  Πωμού.

 Το κλίμα  της  περιοχής  χαρακτηρίζεται  από  ήπιο  χειμώνα  και  θερμό  καλοκαίρι .  Η  βροχόπτωση  αυξάνεται  από  τα  βόρεια  προς  τα  νότια   ανάλογα  με  το  υψόμετρο .   Η  Τηλλυρία  χαρακτηρίζεται  από  ποικίλη  φυσική  βλάστηση .  Η  χλωρίδα  αποτελείται  από  πεύκα ,  λατσιές ,  σπαλαθιές ,  ξισταρκές ,  τρεμιθιές , χαρουπιές ,  αγρελιές , θυμάρια  και  σχοίνα .  Η  πανίδα  της  περιοχής  αποτελείται  από  αιγοπρόβατα ,  αγελάδες ,  χοίρους ,  πουλερικά ,  κουνέλια .  Σε άγρια  μορφή  υπάρχουν  αγρινά , λαγοί , αλεπούδες ,  αγριοπερίστερα ,  πέρδικες .

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

   Κύριες  ασχολίες  των  κατοίκων  είναι η  κτηνοτροφία .Τα νόστιμα  χαλούμια  και  τα  ακόμα  πιο  νόστιμα  χαλίτζια (είδος  φέτας) που φτιάχνονται , είναι  περιζήτητα  σε όλη  την  Κύπρο .  Η  ελεύθερη  βοσκή  των  ζώων  στις  πλαγιές  των  ημιορεινών  χωριών  της  περιοχής  και  η  πολύχρονη  εμπειρία  των  βοσκών,  δίνει σε αυτά  μία  ιδιαίτερη  γεύση  και  ποιότητα .    Κυριότερα κέντρα κτηνοτροφίας είναι ο Παχύαμμος,  ο Πωμός και ο Κάτω  Πύργος .   Εκτρέφονται κυρίως πουλερικά,  αγελάδες,  χοίροι και αιγοπρόβατα. 

 Η  παραγωγή  κάρβουνων αποτελεί μια από τις κύριες δραστηριότητες των κατοίκων , αν και είναι ένα επάγγελμα πολύ δύσκολο .  Ο  μαύρος  χρυσός  όπως  αλλιώς  λέγεται  το  κάρβουνο  γίνεται  ως  εξής :  τα  ξύλα  στοιβάζονται  σε  σχήμα  κώνου  και  στην  κορυφή  μένει  ένα  άνοιγμα ,  καθώς  και  στην  βάση  του  καμινιού  αφήνουν  άλλα  δύο  με  τρία  ανοίγματα  για  να  παρακολουθούν  την  πορεία  της  καύσης  των  κάρβουνων .  Εξωτερικά  βάζουν  ξηρές  πευκοβελόνες  ή  σανό  και  πάνω  απ’ αυτά  χώμα .  Από  την  κορυφή  ρίχνουν  αναμμένα  κάρβουνα  και  το  σφραγίζουν  για  μερικές  μέρες .  Κατόπιν  αφού  ανοίξουν  το  καμίνι  το  καταβρέχουν  και  έπειτα  γίνεται  η  συσκευασία .  Τα  χωριά  στα  οποία  γίνεται  η  παραγωγή   κάρβουνων  είναι  ο  Πάνω  Πύργος  και  τα  Πηγαίνια .  Όμως  η  συνεχής  υλοτόμηση  των  δέντρων  άρχισε  να  επηρεάζει  το  φυσικό  περιβάλλον  το  οποίο  άρχισε  να  μολύνεται   από  τις  τοξικές  αναθυμιάσεις .  Γι’ αυτό  η  κυβέρνηση  πριν  από  μερικά  χρόνια  αποφάσισε  την  μετακίνηση  των  καμινιών  σε  μακρύτερο  χώρο .

 Οι  μεγαλύτερες  γεωργικές  εκτάσεις  βρίσκονται στην κοιλάδα του Κάτω Πύργου και του Πωμού.   Καλλιεργούνται   κυρίως  εσπεριδοειδή  και  οπωροφόρα όπως πορτοκαλιές,μπανάνες ,  αβοκάντο  χρυσόμηλα  κ.λ.π .  Στις πεδινές εκτάσεις επίσης καλλιεργούνται  όλα τα λαχανικά  καθώς  και οι πατάτες . Στα ημιορεινά  καλλιεργούνται ελιές  χαρουπιές  και αμυγδαλιές. Παραδοσιακά  η Τηλλυρία   φημίζεται  για  τα σύκα της φρέσκα  και  αποξηραμένα ,  τα  οποία  είναι  ξακουστά  σ’ όλη  την  Κύπρο .  Τα  αποξηραμένα  γίνονταν  με  την  εξής  διαδικασία :  τα  έβαζαν  σε  κασόνια  μέσα  σε  κλίβανο  αφού  πρώτα  άναβαν  θειάφι  για  να  σκοτωθούν όλα οι μικροοργανισμοί.  Μετά  από  μερικές  ώρες  τα  άπλωναν  σε  <<τάβλες >> στον  ήλιο  μέχρι  να  ξεραθούν .  Κατόπιν,  τα  έβαζαν  σε  καλάθια  και  αφού  τα  έβαζαν  σε  ζεστό νερό  για  να  καθαρίσουν,  τα  ξανάβαζαν  στον  ήλιο  για  να  στεγνώσουν .  Τέλος,  τα  συσκεύαζαν  σε  μικρά  κιβώτια  και  τα  έστελναν  για  εξαγωγή . 

Μετά την κατασκευή των αλιευτικών  καταφυγίων  Πύργου,  Πωμού,   η αλιεία αναπτύχθηκε στην  περιοχή με πολλούς επαγγελματίες  ψαράδες  .  Τους  καλοκαιρινούς  μήνες  πολλοί  ντόπιοι και ξένοι  επισκέπτονται  την  περιοχή  για  να απολαύσουν  το  φρέσκο  ψάρι  σε συνδυασμό  με  ολιγοήμερες  διακοπές .   Το  πανέμορφο  τοπίο όπου  το βουνό  σμίγει  με την  θάλασσα  και  με  τις  πανέμορφες  παραλίες  καθώς  και  η φιλοξενία  των  κατοίκων  καθιστούν την  περιοχή ως  τουριστικό  θέρετρο .

Η επικοινωνία  της  Τηλλυρίας  με την υπόλοιπη Κύπρο γίνεται μέσω της  οδικής αρτηρίας ,  Κάτω  Πύργος -  Πόλις -  Πάφος  ή  Κάτω Πύργος-  Ορκόντας -  Αστρομερίτης-  Λευκωσία , ή μετά  το 2010,  μέσω του  οδοφράγματος  του  Λιμνίτη .  Με  την  διάνοιξη  του  οδοφράγματος  του  Λιμνίτη  φάνηκε  μια  αισθητή  αύξηση  του  τουρισμού.  Μικρές  ξενοδοχειακές  μονάδες , τουριστικά  καταλύματα,  χώροι  αναψυχής  μαζί  με  την  φιλοξενία  των  κάτοικων  καθιστούν      την  περιοχή  ελκυστική  για  τον  τουρισμό  όλο  το  χρόνο . 

 Η  γεωγραφική  περιφέρεια  της  Τηλλυρίας  γνώρισε  σταθερή άνοδο πληθυσμιακά  από  το  1881  εώς το 1973

.

  Η  περιφέρεια  Τηλλυρίας  επίσης  χαρακτηρίζεται  από  την  πλούσια  ιστορική  και  πολιτιστική  της  παράδοση .  Στην  περιοχή  υπάρχουν  αρκετοί  αρχαιολογικοί  χώροι  και  μνημεία  της  κλασσικής  Ελληνιστικής  και  Μεσαιωνικής  περιόδου .  Αρκετά  ευρήματα  βρίσκονται  στο αρχαιολογικό  μουσείο  Λευκωσίας .  Πλούσια  είναι η  Βυζαντινή  παράδοση  που  αποδεικνύεται  από  το  μεγάλο  αριθμό  εκκλησιών .  Χαρακτηριστικά  δείγματα  εκκλησιών  είναι :  Η Αγία  Ειρήνη ,  στον  Κάτω  Πύργο . Είναι  ένας  μικρός  μονόχωρος  ναός  με  δίκλινη  στέγη .  Είναι  νεοκλασικό  κτίσμα  ανάμεικτο  με  στοιχεία  νεογοτθικού  χαρακτήρα .  Βρίσκεται  κτισμένος  πάνω  στα  ερείπια  παλιού  ναού .  Ολοκληρώθηκε  το  1923 .  Τα  εγκαίνια  του  έγιναν  το  1955  και   είναι  κτισμένος  εξ’ ολοκλήρου  από  πωρόλιθο.  Το  2000  έγιναν  εργασίες  ανακατασκευής  του .  Ο  ναός  πανηγυρίζει  στις  5  Μαΐου .  Ο  καθεδρικός  ναός  του  Αγίου  Κωνσταντίνου  και  Ελένης  είναι  το  στολίδι  της  περιοχής .  Βρίσκεται  κτισμένος  στην  πλατεία  του  χωριού  Κάτω  Πύργος .  Πρόκειται  για  Τρίκλινη  Βασιλική  με  Τρούλο  η  οποία  ανοικοδομήθηκε  πρόσφατα  από  την  Ιερά  Μητρόπολη  Κύκκου  και  Τηλλυρίας .  Στο  εσωτερικό  του  ναού  ο  επισκέπτης  νιώθει  δέος  καθώς  πανέμορφες  αγιογραφίες  κοσμούν  όλο  το  χώρο .  Η  επιβλητικότητα  του  ναού  καθώς  και  η  έμφυτη  καλοσύνη  των  ιερέων  καθιστούν  το  χώρο  ως  πόλο  έλξης  ντόπιων  και  ξένων  εκκλησιαζόμενων .  Εκεί  βρίσκεται  και  η  παμπάλαια  θαυματουργή  εικόνα  της  Παναγίας  Γαλόκτιστης. Ο ναος πανηγυρίζει στις 21 Μαΐου.    Ιδιαίτερα  σημαντικό  μνημείο  της        Βυζαντινής  περιόδου  θεωρείται  το  εξωκλήσι  της  Παναγίας  της  Γαλόκτιστης ,  το οποίο  παραπέμπει  σ’ ένα  ασυνήθιστο  γεγονός , στο  κτίσιμο  της  εκκλησίας  με  γάλα .  Φαίνεται  ότι  η συνήθεια  αυτή  υπάρχει  μέχρι  σήμερα .    Η  παράδοση  μας  παραπέμπει  στις  τρείς  όμορφες  Ρήαινες  που  διοικούσαν  την  περιοχή .  Τα  σπίτια  τους  βρίσκονταν  στην  περιοχή  Αυλή , δίπλα  στο  ξωκλήσι  του  προφήτη  Ηλία  που  όντως  υπάρχει  αρχαιολογικός  οικισμός  με  ελάχιστα  ευρήματα .  Ιστορίες  των  παππούδων  μας  αναφέρουν  ότι  στην  περιοχή  ανευρέθηκαν  πολύ  παλιά  χρυσά  αντικείμενα .  Εξάλλου,  ολόκληρα  σπίτια  στο  γειτονικό  χωριό  Πάνω  Πύργος  είχαν  κτιστεί  από  τις  πέτρες  του  οικισμού .  Σύμφωνα  με  τον  μύθο  μία  από  τις  Ρήαινες  έφερε το νερό  στην  περιοχή .  Τρέχει  μέχρι  σήμερα το νερό αυτό (μόνο  τους  Καλοκαιρινούς  μήνες )  στην  περιοχή  Κρυονέρι .  Η  άλλη  Ρήαινα  έκτισε  κάστρο  στο  Τρουλλί  να  αγναντεύει  το  πέλαγος  όταν  θα  γύριζε  ο αγαπημένος  της  Ρήγας .

 Στο  χωριό  Μανσούρα συναντάμε τα  θαυμάσια  ψηφιδωτά  και  τα  λουτρά  της  Ρωμαϊκής  περιόδου .  Οι αρχαιολογικές  ανακαλύψεις  στην  περιοχή  της  Τηλλυρίας  όπως  ο  νεολιθικός  οικισμός  στη  νησίδα  της  Πέτρας  του  Λιμνίτη  αλλά  κι΄ εκείνες  της  Κλασσικής  και  Ρωμαϊκής  Περιόδου  όπως π.χ  το  ανακτορικό  σύμπλεγμα  στη  θέση  «Βουνί»  της  Πέτρας  του  Λιμνίτη  επιβεβαιώνουν  την  μόνιμη  εγκατάσταση  στην  περιοχή  ήδη  από  τα  προϊστορικά  χρόνια .  

Τα  πλούσια  γεωγραφικά  τοπωνύμια ,  η  λαογραφία ,  τα ήθη , και τα έθιμα  της  περιφέρειας  που  υπάρχουν  μέχρι  σήμερα  μαρτυρούν  την  πλούσια  πολιτιστική  κληρονομιά  της .  Νεότερο  κτίσμα  που  υπάρχει  στην  παραθαλάσσια  περιοχή  Κάτω  Πύργου  είναι  οι  Αποθήκες .  Δύο  τεράστιοι  χώροι  συσκευασίας  και  εξαγωγής  χαρουπιών .  Κτίσμα  της  δεκαετίας  του  1940  από  το  Συνεργατικό  Κίνημα  της  περιοχής  Τηλλυρίας .  Κατά  το  μήνα  Αύγουστο  μετά  από  διαταγή  του  έπαρχου  μαζεύονταν  όλα  τα  χαρούπια  της  περιοχής  σε  αυτόν  τον  χώρο.   Πίσω  από  τις  αποθήκες  υπήρχε  μικρή  σιδερένια  αποβάθρα  η  οποία  χρησίμευε  στο  να  προσεγγίζουν  την  περιοχή  μικρά  πλοία  για  να  εκφορτώσουν  τα  χαρούπια .  Παλαιότερα  η  αποβάθρα  ήταν  ξύλινη  και  χρησίμευε  για  περίπατο  και  για  πλανοδιοπώληση  διαφόρων  προϊόντων . 

Στην  περιοχή  υπήρχαν  ελιόμυλοι  από τους  οποίους  υπάρχουν  τα  ερείπια  τους . 

Στην  περιοχή  Κρυονέρι  υπήρχε  φυσικός  όρμος  από  τον  οποίο  έβγαιναν  οι  Σαρακηνοί  και  λεηλατούσαν  την  περιοχή .  Γι’ αυτό  και  οι  κάτοικοι  κατέφευγαν  στο  εσωτερικό  της  περιοχής  για  να  γλιτώνουν .  Η  παράδοση  θέλει  την  Παναγία  την  Γαλόκτιστη  να  σκεπάζει  την  περιοχή  με  ομίχλη  για  να  προστατεύσει  τους  χριστιανούς .

   

  Για  τον  Πύργο  αναφέρεται  ότι  ονομαζόταν  παλαιότερα  Λάκκος  του  Λινάρδου ,  αλλά  επικράτησε  τελικά  η  ονομασία  Πύργος  από  παρακείμενο  παρατηρητήριο  .  Αναφέρεται  ακόμη  ότι  ήταν  η  πρωτεύουσα  της  Τηλλυρίας  και  πήγαιναν  σ΄αυτό  από  το  χωριό  Κάμπος,  διασχίζοντας  ένα  άσχημο  δρόμο  γεμάτο  πέτρες .  Τα  χωριά  Άγιος  Θεόδωρος  και  Κόκκινα  κατοικούνταν  αρχικά  από  Ελληνόφωνους  Οθωμανούς .  Οι  κάτοικοι  της  Τηλλυρίας  ήταν  οι πιο φτωχοί   και  οι πιο αγράμματοι   από  τους υπόλοιπους  Κυπρίους  και   διέμεναν  σε  λιτές  καλύβες .Γι΄ αυτό  και  περπατούσαν  πάντοτε  ξυπόλητοι  ενώ  το  μόνο  ζεύγάρι  <<ποδίνων>>  που  είχαν  το  διατηρούσαν  για  να  το  φορέσουν  κατά  την  τελετή  του  γάμου  τους .  Για  τον  ύπνο  τους  χρησιμοποιούσαν  ψάθες  και  τρέφονταν  με  μαύρες πίττες από κριθάρι , τις  οποίες  έψηναν  σε  πήλινες  πλάκες .  Ωστόσο  πέρα  από την  φτώχεια  και  τις  δυσκολίες ,  ήταν  άνθρωποι πολύ  φιλόξενοι .  Επίσης,  διατηρούσαν τα  ήθη  και τα  έθιμα τους αν και  είχαν επίσης  και ξένες συνήθειες . Αναφέρεται  ως  παράδειγμα  η  μακριά  κόμη  των  ανδρών ,  η  συνήθεια  τους  να  χρησιμοποιούν  αρχαιοελληνικές  λέξεις  και  ο  τρόπος  που  έσυραν  την  φωνή  τους .

     Πολλοί  από  τους  κατοίκους  ήταν  Λινοβάμβακοι  και  διατηρούσαν  δύο  ονόματα  ένα  χριστιανικό  κι΄ ένα  Οθωμανικό .  Πολλοί  απ΄ αυτούς  μετά  το  1878  είχαν  βαπτιστεί χριστιανοί . Τόσο  η  περιοχή  των  Σόλων  όσο  κι΄ εκείνη  του  Μαρίου  είχαν  έντονο Ελληνικό χαρακτήρα .  Το  μεγαλύτερο  τμήμα  της περιοχής  ανήκε  στο  βασίλειο  των  Σόλων.   Και   τα  δύο  βασίλεια  παρήγαγαν  Χαλκό .    

Η  περιοχή  Τηλλυρίας  συνδέεται  με  πολλούς  θρύλους  και  παραδόσεις  κυρίως  σ’ ότι  αφορά  την  ονομασία  της .  Η  πρώτη  αναφορά  για  την  Τηλλυρία  γίνεται  από  τον    Αριστοτέλη  στο έργο  του  «Περί  θαυμάσιων  ακουσμάτων» .  Η  επόμενη  αναφορά  γίνεται  από  τον  Στράβωνα  «περιηγητή  και  γεωγράφο» .  Τον  1^ο  αιώνα  ο  Πλίνιος  κάνει  αναφορά  για  το  νησί  Ιλλύρις  το  οποίο  βρίσκεται  στην  θάλασσα  της  Λυκίας  που  ήταν  παραθαλάσσια  χώρα  της  Μ.  Ασίας .  Ο  4^ος  αιώνας  συνδέει  την  περιοχή  με  την  άφιξη  της  Αγίας  Ελένης  .  Η  παράδοση  θέλει  την  περιοχή  να  κατοικείται  απ’ ανθρώπους  από  την  νήσο  Τήλο  που  έφερε  η  Αγία μαζί  της .  Μέσα  από  την  μελέτη  των εθίμων  του  κύκλου       της  ζωής  διαφαίνεται  η  γραφική  ενότητα  των  χωριών  της  Τηλλυρίας , υπάρχει  όμως  και  μια  διαφοροποίηση  που  σχετίζεται  με  την  εδαφική  διαμόρφωση  των  χωριών . 

Τα  έθιμα  διαφοροποιούνται,   στα  πεδινά  ο  άντρας  έκτιζε  το  σπίτι ενώ στα  ορεινά  χωριά  το  σπίτι  το  έκτιζε  η  γυναίκα .  Ένα  άλλο  χαρακτηριστικό  των  εθίμων  της  Τηλλυρίας  είναι  η  συντήρηση  των  αρχαϊκών  μορφών  όπως  το  στόλισμα  της  μανάσσας  και  η ελιά  για  τα  στέφανα  του  γάμου .  Σημαντικό  έθιμο  ήταν  το  σταύρωμα  της  λεχώνας .  Δίπλα  στην  λεχώνα  τοποθετούσαν  ψαλίδι ,  κτενιά  και  μαυρόκοκκο .  Επίσης,  ένα άτομο  βαφτισμένο  έπρεπε  να είναι  συνέχεια  δίπλα  τους  για  σαράντα  ημέρες .  Το  κάλεσμα  στο  γάμο  γινόταν  με  κουλούρι .  Ο  γάμος  διαρκούσε  τρείς  μέρες .  Τα  έθιμα  αυτά   σταμάτησαν  στην  αρχή  του  20^ου  αιώνα .

Σήμερα  η  Τηλλυρία  εξακολουθεί  να  ζει  σε  σχετική  απομόνωση ,  την  οποία  επιδείνωσε  στο  μέγιστο  η  Τουρκική  Εισβολή  του  1974 .  Η  όλη  περιοχή  βρίσκεται  μακριά  από  τα  αστικά  κέντρα .  Εξακολουθεί  έτσι  να  βιώνει  την  ευλογία  του  αγνού  αμόλυντου  τόπου  μακριά  από  μπουλντόζες  και  τσιμεντοποίηση ,  αλλά  και  τη  μη  συμμετοχή  των  κατοίκων  σε  πολιτιστικές  δραστηριότητες  ή  συχνή  επαφή  με  τον  υπόλοιπο  πληθυσμό  του  νησιού

.

Οι  κτηνώδεις  και  βάρβαροι  βομβαρδισμοί  την  9^ην  και  10^ην  Αυγούστου  1964 .  Ποίημα  του  Αριστοτέλη   Νικολάου  εκ Κάτω  Πύργου  Τυλληρίας.

                                                                                                                                                                    Βάστα ,  καρδιά  μου , υπομονήν , η  γλώσσα  να φωνάξει , 
Όπου υπάρχει Έλληνας  κοντά  μου να  συνάξει 
 Να  κάμουν  πέτρινην καρδιάν  να  μου  ακροαστούσιν 
Και  να    σταθούσιν γύρω  μου ,  να  μην  κλαμουριστούσιν 
Τα  γεγονότα . πό΄ γιναν  στης  Τηλλυριάς  τα  μέρη    
Τους βάρβαρους  τες  πράξεις  τους  καθένας  μας  να  ξέρει.....    .    ,  .